پیش‌نیازهای اخذ مالیات از کسب و کارهای مجازی
امروز کسب و کارهای زیادی در فضای مجازی ایجاد شده است و پیش‌بینی می‌شود به زودی بسیاری از کسب و کارهای سنتی از بین رفته و به شکل جدیدی در فضای مجازی ادامه حیات دهند. به این ترتیب ساماندهی صحیح کسب و کارهای مجازی از اهمیت بسیار بالایی برخورد دار است؛ با این حال، بنابر اعلام اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی بسیاری از آنها با وجود اخذ «ای-نماد»، به دلیل ناگسستگی نهادها پروانه کسب دریافت نکردهاند.
ضمن اینکه بیشتر فعالان کسب و کارهای مجازی به دلیل برخورداری از سن و سال کم و در نتیجه ناآگاهی از قوانین مالیاتی پس از گذشت چندین سال از آغاز کسب و کار، مشمول جریمه‌های مالیاتی می‌شوند. حال اینکه چنین رخدادی با توسعه کسب و کارهای مجازی آسیبی جدی به اقتصاد وارد می‌آورد. بنابراین باید آگاهی نسبت به قوانین مالیاتی را در فعالان کسب و کارهای مجازی افزایش داد.
روشن است که ما تا به امروز در جهت توسعه فرهنگی اقداماتی کافی نداشته و فرهنگ‌سازی نکرده‌ایم. نه تنها به مودیان، بلکه به ممیزان هم آموزش نداده‌ایم و با وجود چنین شرایطی، در حال گذار از کسب و کارهای سنتی به کسب و کارهای مدرن هستیم.
چندی پیش در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، آماری مبنی بر زیان چندین میلیاردی بر اقتصاد ایران به واسطه قطعی اینترنت در جریانات پس از افزایش نرخ بنزین مطرح شد. واضح است که وقتی این کسب و کارها زیان می‌کنند یعنی درآمدی هم دارند. اما آیا مالیاتشان را هم به درستی می‌پردازند؟ در این باره راهکاری ارائه شده است که مالیات مقطوع برای کسب و کارهای مجازی تعریف شود اما این روش درستی نیست. چرا که ارزش هر برند جدا از دیگری است و نمی‌توان مالیات آنها را با هم برابر دانست. یعنی هر بنگاه اقتصادی بر اساس فعالیت اقتصادی و در آمد حاصل از آن باید مالیات بپردازند.
در مقابل بسیاری از مردم هم گمان می‌کنند هر زمان که دلشان بخواهد می‌توانند در فضای مجازی آغاز به فروش و تبلیغات کنند اما این طور نیست. فعالیت در فضای مجازی نیز مشمول قوانینی است که باید از آن مطلع بود و با اجرای این قوانین به توسعه کشور کمک کرد.
کسی که می‌خواهد در فضای کسب و کار مجازی فعالیت کند باید به دفاتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کند و بعد ای-نماد بگیرند در همین مرحله باید زیرساختی تعریف شود که این اطلاعات در اختیار وزارت اقتصاد و دارایی قرار گیرد. درست است که کسب و کارهای مجازی گاها در روستا یا منزل مسکونی ایجاد می‌شوند اما در این محیط هم باید مالیات‌ها به درستی پرداخت شود.
طبق تبصره ۳ ماده ۱۷۷ قانون مالیات‌های مستقیم صاحبان مشاغل مکلفند ظرف چهار ماه بعد از تاریخ شروع فعالیت مراتب را کتبا به اداره امور مالیاتی محل اعلام کنند. اما کمتر کسی از فعالان حوزه کسب و کارهای مجازی این قانون را می‌داند و آنها گمان می‌کنند که می‌توانند بدون اینکه فعالیت خود را به کسی اطلاع دهند در فضای مجازی فروش داشته باشد و از رصد اداره امور مالیاتی پنهان بمانند اما این طور نیست و بعدها مشمول جریمه خواهند شد.
از سوی دیگر ماموران مالیاتی نیز باید در صورت زیان هر فعال اقتصادی بعد از بررسی نسبت به پذیرش آن اقدام کنند. آنها باید از شرایط کاری فعالان این حوزه آگاه باشند. به عنوان نمونه یکی از ماموران مالیاتی از آنجایی که اشرافی به این نوع از کسب و کار نداشت، مالیات مودی را به صورت علی‌الراس تعیین کرده و مالیات بسیار سنگینی را برای این فرد در نظر گرفته بود. عدم همکاری نهادها با هم منجر به این ناهماهنگی‌ها می‌شود. از این رو با توجه به اهمیت کسب و کارهای مجازی به ویژه در سال‌های آتی باید ضمن افزایش همکاری نهادها، آموزش و فرهنگ‌سازی در جهت پرداخت مالیات در این نوع از کسب و کارها افزایش یابد. /پ/
محمدرضا جعفریان- مشاور مالیاتی اتاق اصناف ایران
