آسیبی که باید بپذیریم
آسیبی که باید بپذیریم
تاثیرات حضور دستفروشان در بازار اصناف کشور و بایدها و نبایدها در این حوزه از جنبه‌های زیادی قابل بررسی است و این موضوع در شرایطی که بازار شب عید امسال با دغدغه‌هایی مثل زیاندهی یک سال گذشته اصناف و خطرهایی مانند شکل‌گیری موج‌های جدید همه‌گیری ویروس کرونا در کشور همراه است، اهمیتی دوچندان پیدا کرده است.
تاثیر منفی فعالیت دستفروشان بر سودآوری واحدهای صنفی، مسئله‌ای نیست که از کسی پوشیده باشد اما با توجه به مسائل و مشکلات اقتصادی حاکم بر کشور به نظر نمی‌رسد هیچ‌یک از اعضای اتحادیه‌ها و اصناف، با تعطیلی فعالیت این افراد موافق باشند. با این حال، به نظر می‌رسد ادامه فعالیت دستفروش‌ها در بازار امروز کشور نیازهای به سامان‌دهی و سازمان‌دهی مناسب دارند زیرا در هر حال اصناف کشور نیز یک سال را به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا در تعطیلی به سر برده و منتظر بازار روزهای آخر سال برای جبران زیان‌های این مدت بوده‌اند.
دستفروش‌ها باید بر‌اساس ضوابط خاص در قالب‌هایی مثل روزبازارها تعریف شوند و در زمان و مکان مشخص و با رعایت تمامی ضوابط حاکم بر اقتصاد کشور، فعالیت کنند تا مانع فعالیت اصناف نیز نشوند؛ درحال‌حاضر این کار شکل ضابطه‌مندی ندارد و می‌بینیم برخی دستفروشان در کنار واحدهای صنفی، همان کالایی را ارائه می‌دهند که در آن واحد عرضه شده که این شرایط اصلا مطلوب نیست.
شرایط اصناف کشور در سالی که گذشت بدتر از هر زمان دیگر بوده اما با این حال آنها با درک موقعیت سخت معیشتی، همکاری‌های لازم را برای این موضوع انجام می‌دهند تا این اقشار نیز برای تامین معیشت با مشکلات بیشتر روبه‌رو نشوند. حتی واحدهای تولیدی برای ارائه کالاها به دستفروشان آماده هستند تا از این طریق، کالاها بدون واسطه به دست آنها برسد. در‌واقع نکته مهم درباره مخالفت امروز با فعالیت دستفروشان مسائلی غیر از موضوع سودآوری مالی است و درحال‌حاضر نگرانی ما بیشتر مربوط به موضوعاتی از قبیل عرضه کالای قاچاق، محصولات غیراستاندارد و مواد اولیه تقلبی معطوف می‌شود که می‌تواند آثار به مراتب مخرب‌تری نسبت به کاهش میزان سودآوری اصناف را در پی داشته باشد.
موضوع قاچاق و تاثیرات منفی این نوع کسب‌و‌کار موضوعی جدا از بحث دستفروشی است و آسیب‌های بسیار جدی را برای اقتصاد کشور و تولید داخلی به همراه دارد. با توجه به اینکه درحال‌حاضر نظارت خاصی بر فعالیت دستفروشان نمی‌شود و امکان رصد به صورت دقیق وجود ندارد، بسیاری از کالاهای قاچاق از همین طریق عرضه می‌شوند. همچنین در بحث محصولات تقلبی و مواد اولیه غیراستاندارد، وقتی سامان‌دهی و شناسایی دستفروشان به درستی مقدور نباشد، نمی‌توان انتظار داشت که کالاهای عرضه‌شده از کیفیت لازم برخوردار باشند. البته این موضوع درباره همه دستفروشان و کالاهای ارائه‌شده از سوی آنها صدق نمی‌کند اما سامان‌دهی این وضعیت، می‌تواند راه‌حلی برای مشکلات احتمالی برای این موضوع باشد.
موضوع دیگری که درباره دستفروش‌ها و پدیده دستفروشی مطرح می‌شود، درباره امکان ایجاد تشکل‌های صنفی مثل اتحادیه برای دستفروشان است که در این زمینه باید گفت امکان تشکیل چنین اتحادیه صنفی برای دستفروشان وجود ندارد زیرا یکی از بدیهی‌ترین شرایط برای اخذ پروانه کسب این است که محل و مکان مشخصی برای فعالیت متقاضی وجود داشته باشد که این موضوع درباره دستفروشان صدق نمی‌کند.
البته راهکارهایی مثل تشکیل ساختارهایی مانند روزبازارها نیز نمی‌تواند شرایط ایده‌آل مورد‌نیاز ما را برای سودآوری فراهم کند و قطعا اثرات منفی را به دنبال دارد و در کمتر کشوری شاهد این موضوع هستیم که تا این میزان روزبازار برگزار شود اما در شرایط کنونی اقتصادی که معیشت اقشار مختلف جامعه دچار مشکلات فراوان شده است، چاره‌ای جز همکاری برای عبور از این بحران وجود ندارد و ما نیز باید به سهم خود در این زمینه تلاش کنیم./ع/
مجتبی صفایی &#۸۲۱۱; نایب‌رئیس اتاق اصناف ایران
