فرآیند رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی چگونه است؟
فرآیند رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی چگونه است؟
اتاق اصناف ایران پیرو شکایات و گله‌های متعدد واصله از اتحادیه‌ها و کارفرمایان صنفی در اکثر شهرهای کشور در خصوص بورکراسی شدید اداری در فرآیند رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی و همچنین پاسخ استعلام ماده(186) قانون مالیاتهای مستقیم با اقتباس از ادله معاونت درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور به آگاهی می‌رساند:
1-ابلاغ الکترونیک:
براساس ابلاغ الکترونیک چنانچه اوراق مالیاتی ظرف یک هفته از تاریخ بارگذاری در کارتابل مؤدی توسط وی رؤیت نگردد، اوراق مذکور از فرآیند الکترونیکی خارج و به صورت دستی (قانونی/واقعی) ابلاغ می‌گردد. لذا ثبت تاریخ ابلاغ الکترونیکی به عنوان تاریخ ابلاغ واقعی صرفاً در موارد مشاهده برگه توسط مؤدی اتفاق می‌افتد، به بیان دیگر در صورت عدم مراجعه مؤدی به حساب کاربری خود، ابلاغ الکترونیکی برای وی ثبت نخواهد شد. تاکنون بیش از یک میلیون از اوراق به صورت الکترونیکی و بر اساس همین رویه ابلاغ گردیده است. لازم به ذکر است دستورالعمل اجرایی ابلاغ الکترونیکی طی بخشنامه شماره 9355/200/د مورخ 1399/3/18 به ادارات کل امور مالیاتی سراسر کشور ابلاغ گردیده است. همچنین در صورت ارسال مصادیق حسب مورد، امکان بررسی و پاسخگویی دقیق میسر خواهد بود.
2-غیرقانونی بودن رسیدگی به تراکنش های بانکی قبل از سال ۱۳۹5:
حسب مقررات مفاد مواد ۹۷، ۱۵۶، ۱۵۷، ۲۲۹، ۲۳۷ قانون مالیات های مستقیم، بررسی و حسابرسی مالیاتی کلیه اسناد و مدارک مؤدیان از جمله صورت حساب‌های بانکی و سایر اطلاعات واصله به سازمان امور مالیاتی کشور موضوعیت داشته و مأموران مالیاتی مکلف به بررسی و حسابرسی آنها در چارچوب مقررات قانونی میباشند.
به موجب ماده ۲2۷ قانون مالیاتهای مستقیم در مواردی که اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان مؤدی پذیرفته می شود و همچنین پس از تشخیص علی الرأس(که مغایر با ماده 97و237 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 1394/4/31 می‌باشد) و صدور برگه تشخیص، چنانچه ثابت شود مؤدی فعالیت‌هایی داشته است که درآمد آن را کتمان نموده است و یا ادارۀ امور مالیاتی در موقع صدور برگ تشخیص از آن مطلع نبوده‌اند، مالیات باید با محاسبه درآمد ناشی از فعالیتهای مذکور تعیین و مابه‌التفاوت آن با رعایت مهلت مقرر در ماده ۱۵۷ این قانون (5 سال از تاریخ سررسید پرداخت مالیات) مطالبه شود.
وفق تبصره ماده ۲۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم، سازمان امور مالیاتی کشور از تاریخ 1381/1/1 اختیار استعلام و رسیدگی به تراکنش های بانکی را از طریق وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی داشته و بر اساس ماده ۳۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور از تاریخ 1387/7/1 اختیار استعلام تراکنش های بانکی مؤدیان مالیاتی را دارا بوده و در بسیاری از موارد نیز از این اختیار استفاده شده است و دستورالعمل‌های شماره200/95/505 مورخ 1395/2/4، شماره 200/96/505 مورخ 1396/2/24 و شماره 200/96/525 مورخ 1396/10/2و نیز بخشنامه شماره 200/99/16 مورخ 1399/1/31 صرفاً جهت ایجاد وحدت رویه اجرایی برای حسابرسی و رسیدگی مالیاتی صادر و به ادارات کل امور مالیاتی ابلاغ گردیده و متضمن حکم جدیدی نمی باشد.
به استناد بند (و) ماده 2 دستورالعمل تبادل اطلاعات مؤدیان مالیاتی، موضوع ماده ۱۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران از ابتدای سال ۱۳۹۰ به موقع اجرا گذاشته شده است “تراکنش‌های جابجایی نقدینگی (بانک‌ها، موسسه‌های پولی و اعتباری، صندوق‌های قرض‌الحسنه و عناوین مشابه، صرافی‌ها و همچنین تسهیلات بانکی اعم از ارزی ریالی، گشایش اعتبار اسنادی و تنزیل اسناد اعتباری، ضمانت نامه‌ها و نظایر آن) از جمله اقلام اطلاعات درآمدی و هزینه‌ای مؤدیان به شمار آمده که کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۲۲۲ قانون پیش‌گفته موظف شدند در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند”.
هیأت تخصصی اقتصادی، مالی و اصناف دیوان عدالت اداری در پی دادنامه شماره 9709970906010131 (به شماره پرونده هـ ع/750/96) با موضوع ابطال دستورالعمل شماره 200/96/505 مورخ 1396/2/24 در مورخ1397/6/27 رأی به رد شکایت را صادر نموده است. همچنین مطابق دادنامه شماره 990997090611511 الی 1521 مورخ1399/12/17 هیأت تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری، بخشنامه شماره 200/99/16 مورخ 1399/1/31 سازمان امور مالیاتی کشور (در خصوص نحوه بررسی و رسیدگی به اطلاعات پولی و مالی واصله از جمله تراکنش‌های بانکی) در جهت اجرای قانون (اعم از سابق و اصلاحی) و تبیین اهداف مقنن و شیوه‌های اعمال قانونی بوده و موجبی جهت ابطال آن وجود نداشته است.
با توجه به اینکه اطلاعات تراکنش‌های بانکی در قالب اطلاعات پولی بوده و این امر می‌تواند مؤید وجود فعالیت مالی باشد لکن لزوماً میزان فعالیتهای مالی با فعالیتهای پولی مؤدیان یکسان نمی باشد و کلیه اقلام وارده به حساب‌های بانک مؤدیان دلیلی بر وجود درآمد نمی‌باشد، بنابراین مطالبه مالیات از تراکنش‌های بانکی به مفهوم مطالبه مالیات از تمامی تراکنش‌های بانکی به شکل یک داده خام نمی‌باشد بلکه تراکنش‌های بانکی پس از پالایش‌های انجام شده و ملاحظه مفاد بخشنامه پیش گفته و احراز فعالیت اقتصادی صاحب حساب و انتصاب تراکنش‌های بانکی به فعالیتهای وی، به عنوان یکی از قرائن و شواهد برای ردیابی رویدادهای مالی و بررسی کسب درآمد مؤدیان، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3-شرایط دریافت و یا تمدید جواز کسب:
در ارتباط با پاسخ ادارات کل امور مالیاتی به استعلام مربوط به صدور یا تمدید پروانه کسب یا کار اصناف مبنی بر «عدم امکان صدور گواهی»؛ بر اساس بررسی‌های صورت گرفته در راستای تسهیل این امور، نامه شماره 230/12179/ص مورخ1400/10/25 صادر و به ادارات کل امور مالیاتی سراسر کشور ابلاغ شده است.
4-اجرای مفاد ماده ۱۸۱ قانون مالیاتهای مستقیم بدون اجازه قانونی توسط برخی ممیزان:
با عنایت به اینکه مصادیق مطروحه با ذکر مستندات عنوان نگردیده است، در صورت معرفی مصادیق مرتبط و ارائه مستندات قانونی این سازمان آمادگی بررسی موضوع را خواهد داشت.
5-هیأت هم عرض در راستای ماده ۲۵۷ قانون مالیاتهای مستقیم:
بر اساس حکم تبصره ۳ ماده ۲ بخشنامه شماره 200/98/31 مورخ 1398/4/5سازمان امور مالیاتی موضوع ترتیبات صدر گواهی ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم، چنانچه پرونده مؤدی در مرحله رسیدگی باشد، بدهی‌های مالیاتی تا زمان صدور رأی هیات موضوع ماده ۲۵۷ قانون مالیاتهای مستقیم (هیأت هم عرض) قطعی شده تلقی نشود، مانع صدور گواهی مالیاتی نخواهد بود. اما پس از صدور رأی صادره توسط این هیأت، قطعی و لازم‌الاجرا می‌باشد. لذا بدهی مالیاتی مؤدی پس از صدور رای هیأت مذکور، قطعی و قابل وصول برای صدور گواهی خواهد بود. بدیهی است صدور گواهی مالیاتی منوط به پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی قطعی شده می‌باشد.
6-اثبات میزان درآمد اشخاص به عهده سازمان امور مالیاتی کشور:
عنوان شده که از مشخصات و کد ملی مؤدیان به اشتباه یا به عمد سوء استفاده شده است اما ممیز مالیاتی بدون در نظر گرفتن این مورد مبلغ مورد نظر را مستقیماً به عنوان درآمد شناسایی کرده و با ضریب مشخص شده محاسبه می‌نماید، بررسی این موضوع مستلزم معرفی مصادیق و ارائه مستندات قانونی جهت رسیدگی می باشد./پ/