تحلیل کامل محیط کسب و کار استان‌های ایران: خراسان رضوی، اصفهان و البرز پیشرو در فرصت‌های اقتصادی
شاخص محیط کسب و کار در تابستان ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که اغلب استان‌ها با چالش‌های جدی اقتصادی مواجه هستند. وضعیت مساعد اقتصادی در استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و البرز فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری و فعالیت اقتصادی ایجاد کرده است. فعالان اقتصادی همچنین موانع کلیدی کسب و کار را شناسایی کرده و اتاق‌های کشور (اتاق بازرگانی، اتاق تعاون و اتاق اصناف ایران) برای کاهش آن‌ها اقدامات عملیاتی انجام داده‌اند.
تحلیل موانع کسب‌وکار از نگاه سه اتاق
بررسی فعالان اقتصادی زیرمجموعه سه اتاق ایران (اتاق بازرگانی، اتاق تعاون و اتاق اصناف ایران) نشان می‌دهد که موانع محیط کسب و کار در تابستان ۱۴۰۴ با اولویت‌های مشخصی ظاهر شده‌اند.
اولویت اول در هر سه اتاق، غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییر قیمت مواد اولیه و محصولات است که ریسک تولید، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.
اولویت دوم در هر سه اتاق، دشواری تأمین مالی از بانک‌ها است که پیامدهای آن شامل افزایش هزینه مالی، کاهش ظرفیت تولید و کندی اجرای قراردادها است.
اولویت سوم تفاوت بین اتاق‌ها مشاهده می‌شود؛ در اتاق بازرگانی و اتاق تعاون، بی‌ثباتی سیاست‌ها و قوانین اجرایی سومین مانع اصلی بوده و در اتاق اصناف ایران، تولید و عرضه نسبتا آزاد کالاهای غیر استاندارد و تقلبی در بازار به عنوان سومین چالش اصلی شناخته شده است.
تحلیل موانع سه اتاق نشان می‌دهد که تمرکز اصلاحات بر ثبات قیمت مواد اولیه و تأمین مالی بیشترین اثرگذاری را دارد و می‌تواند کیفیت محیط کسب و کار و انگیزه سرمایه‌گذاری را در سطح ملی بهبود بخشد.
وضعیت استانی محیط کسب و کار
شاخص‌های تابستان ۱۴۰۴ محیط کسب و کار نشان می‌دهد که وضعیت در استان‌ها تنوع قابل توجهی دارد و تفاوت‌های استانی به روشنی تاثیرات سیاست‌ها، زیرساخت‌ها و دسترسی به منابع مالی را نمایان می‌کند.
خراسان رضوی: پیشرو در ثبات اقتصادی
استان خراسان رضوی توانسته است به دلیل ثبات نسبی سیاست‌ها، دسترسی بهتر به منابع مالی و برنامه‌ریزی تولید منسجم در صدر استان‌های با محیط کسب و کار مساعد قرار گیرد.
نوسان قیمت مواد اولیه در این استان نسبت به سایر استان‌ها کمتر بوده و سرمایه‌گذاران می‌توانند با ریسک پایین‌تر فعالیت‌های اقتصادی خود را برنامه‌ریزی کنند. اقدامات اتاق بازرگانی در تسهیل تجارت خارجی، اختصاص ارز و پیگیری استعلام‌های گمرکی، نقش مهمی در تثبیت محیط کسب و کار این استان داشته است. در عین حال، صنایع استان از دسترسی مناسب به خطوط اعتباری و تسهیلات بانکی برخوردارند و روند اجرای قراردادها با سرعت و اطمینان بیشتری انجام می‌شود.
اصفهان: ترکیب تولید صنعتی و زیرساخت‌های قوی
استان اصفهان به دلیل وجود صنایع بزرگ، زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل و انرژی و شبکه بانکی فعال، وضعیت مساعدی برای کسب و کار دارد. دسترسی شرکت‌ها به منابع مالی و حمایت‌های بانکی به شکل مؤثرتری انجام می‌شود و این امر باعث افزایش توان تولید، گردش مالی و سرعت اجرای پروژه‌ها شده است. ثبات نسبی قوانین و مقررات در استان، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی اقتصادی فعالان بخش خصوصی را تسهیل کرده و انگیزه سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف را افزایش داده است.
البرز: محیط کسب و کار مطلوب برای سرمایه‌گذاری
استان البرز با نزدیکی به پایتخت، دسترسی به بازار بزرگ و شبکه بانکی فعال توانسته است محیط مناسبی برای فعالیت اقتصادی ایجاد کند. شرکت‌های صنعتی و خدماتی استان از دسترسی بهتر به خطوط اعتباری و تسهیلات حمایتی برخوردارند و توان تولید و گردش مالی بالاتری دارند. این ویژگی باعث شده است تا سرمایه‌گذاران، خصوصاً در بخش‌های صنعتی و فناوری، بتوانند با اطمینان بیشتری فعالیت کنند و پروژه‌های توسعه‌ای خود را پیش ببرند.
سایر استان‌ها: چالش‌های جدی در دسترسی منابع و ثبات بازار
استان‌هایی مانند تهران، فارس و آذربایجان شرقی با افزایش نوسان قیمت مواد اولیه و دشواری تأمین مالی مواجه شده‌اند و این امر بر توان برنامه‌ریزی تولید و سرمایه‌گذاری آنان تاثیر منفی گذاشته است.
استان‌های کمتر صنعتی و کم‌برخوردار مانند کهگیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان با کاهش شاخص محیط کسب و کار، با مشکلات ساختاری در تأمین منابع، زیرساخت‌ها و خدمات بانکی روبه‌رو هستند و به همین دلیل جذب سرمایه‌گذاری و توسعه اقتصادی در آن‌ها با دشواری بیشتری انجام می‌شود.
مؤلفه‌های نامناسب محیط کسب و کار
فعالان اقتصادی تابستان ۱۴۰۴ سه مؤلفه اصلی را به عنوان چالش‌زا‌ترین عوامل محیط کسب و کار معرفی کرده‌اند:
غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات که باعث افزایش ریسک فعالیت اقتصادی، کاهش توان برنامه‌ریزی تولید و کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری می‌شود.
دشواری تأمین مالی از بانک‌ها که محدودیت دسترسی به سرمایه در گردش، کندی در اجرای قراردادها و افزایش هزینه‌های مالی را در پی دارد.
بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب و کار که عدم شفافیت و ثبات در مقررات باعث افزایش ریسک تصمیم‌گیری و کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری می‌شود.
اقدامات و راهکارهای اجرایی اتاق‌های ایران
اتاق‌های ایران (اتاق بازرگانی، تعاون و اصناف) در تابستان ۱۴۰۴ اقداماتی عملیاتی برای کاهش موانع کسب و کار انجام داده‌اند.
رفع مشکلات مالی و نقدینگی
ایجاد خط اعتباری ویژه صنعتی با نرخ ترجیحی و استفاده از تسهیلات صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک
توسعه ابزارهای نوین مالی مانند فکتورینگ، فورفیتینگ و تأمین مالی مبتنی بر زنجیره تأمین
مقابله با کمبود و گرانی مواد اولیه
ایجاد انبار استراتژیک مواد اولیه برای صنایع کلیدی
تسهیل عرضه مواد از طریق بورس کالا، حذف واسطه‌ها و دلالان، تحویل مستقیم مواد اولیه از کارخانه به کارخانه
مشوق‌های سرمایه‌گذاری برای تولید مواد اولیه خاص و قطعات ویژه
تخصیص ارز و تجارت خارجی
ایجاد پنجره ویژه ارزی برای اقلام حیاتی
استفاده از روش‌های جایگزین پرداخت مانند تهاتر و اعتبارات اسنادی تسهیل‌شده
اجرایی شدن توافق تجارت ترجیحی D8 با ترکیه، اطلاع‌رسانی درباره مناقصات بین‌المللی و نمایشگاه‌های تخصصی
اصلاح مقررات و شفافیت
اصلاح تعرفه برق شرکت‌های آب شیرین‌کن
رونمایی از سامانه ابلاغ الکترونیکی ثنا
پیگیری اجرای دقیق مواد قانون تأمین اجتماعی و جلوگیری از اعمال سلیقه
نتیجه‌گیری
استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و البرز محیط کسب و کار مساعدتری داشته و فرصت‌های اقتصادی بیشتری برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده‌اند.
چالش‌های اصلی کشور شامل نوسان قیمت مواد اولیه، دشواری تأمین مالی و بی‌ثباتی سیاست‌ها و قوانین است که نیازمند اقدامات هماهنگ و هدفمند نهادهای دولتی و حمایتی است.
اقدامات اتاق‌های ایران با ابزارهای مالی نوین، شفافیت مقررات و هماهنگی بین بخشی توانسته‌اند زمینه بهبود محیط کسب و کار و رشد اقتصادی پایدار را فراهم کنند.