از مشغله‌های صنفی به هنر پناه می‌برم
حمید فردوسی، رئیس اتحادیه تابلوسازان کرمان: از مشغله‌های صنفی به هنر پناه می‌برم
واژه «اصناف» كه به گوش می‌رسد، ناخواسته تصویری از بازار خرید و فروش کالا، شلوغی و ازدحام جمعیت و فضای خشک اقتصادی یا صنعتی به ذهن خطور می‌کند؛ فضایی بعضا خالی از روح هنری و خیال‌های لطیف و شاعرانه.
صاحبان اصناف نیز گاهی آنقدر در فضای کسب و کار خود غرق می‌شوند و روز را با انبوهی از مشغله‌های کاری و داد وستدهای بازاری به شب گره می‌زنند، که مجالی برای گذران اوقات خود در دنیای پررمز و راز هنر و فرهنگ نمی‌یابند.
اما در این میان هستند کسانی که خستگی یک روز پرمشغله را در پناه هنر به در می‌کنند و به دور از فضای سخت و سنگین بازار، روح خود را در دنیای هنر به پرواز در می‌آورند.
حمید فردوسی، رئیس اتحادیه تابلوسازان کرمان و عضو کمیسیون تشکل‌ها و واحدهای صنفی اتاق اصناف ایران را باید نمونه‌ای از آن دست بازاریانی دانست که شغلش را با هنر آمیخته است. فردوسی یکی از هنرمندان خوشنویس کرمانی است که علاوه بر فعالیت صنفی در زمینه تابلوسازی، خطاطی را به صورت حرفه‌ای دنبال می‌کند. گفت‌وگوی پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق اصناف ایران با او را در ادامه بخوانید.
هنر خوشنویسی را از کجا و چگونه آغاز کردید؟
هنر، گاهی یک مهارت اکتسابی و گاهی یک مقوله موروثی است. در خانواده ما هنر در هر دو بُعد، وجود داشت. پدرم نجار بود و کار با چوب را بسیار هنرمندانه انجام می‌داد و آثار و اِلِمان‌های زیبایی با استفاده از چوب خلق می‌کرد. روحیه هنری پدرم در وجود ما نیز رخنه کرد و من به واسطه برادر بزرگترم که در جوانی هنر خوشنویسی را آموخت، به سمت این هنر میل پیدا کردم و وارد این عرصه شدم. در حال حاضر نیز 22 سال از فعالیت من در اتحادیه تابلوسازان کرمان می‌گذرد؛ شغلی که با هنر خطاطی آمیخته است.
در حال حاضر در نگارش چه خطوطی به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کنید؟
خطوط شکسته نستعلیق، نستعلیق، ثلث، نسخ و معلا از خطوطی هستند که به نگارش آن مسلط هستم و تا کنون در چندین نمایشگاه خوشنویسی نیز شرکت کرده‌ام و تصمیم دارم نمایشگاهی انفرادی از خط معلا در کرمان برگزار کنم. مصمم هستم در آینده‌ای نزدیک، قرآن را به خط معلا به رشته تحریر درآورم.
کمی در خصوص ویژگی‌های خط معلا توضیح دهید.
خط معلا یکی از خطوط ابداعی ایرانی است که توسط استاد «حمید عجمی» اختراع و در سازمان جهانی یونسکو نیز ثبت شد. از ویژگی‌های این خط، قامت بلند و سماع و ستیز حروف در کلمات است. در این خط حرکت قلم از شش دانگ به سمت ضعیف حرکت می‌کند. ویژگی دیگر این خط در هم تنیدگی حروف و کلمات است که حروف هنگام نوشتن، می‌توانند به‌آسانی از میان هم عبور کنند. به نظر من خط معلا یک خط حسی و روحانی و نگارش آن بسیار لذت‌بخش است.
تجربه شما از فعالیت هنری در کنار فعالیت صنفی چیست و هنر تا چه اندازه بر شغل و حرفه شما تأثیر گذاشته است؟
من یک تابلوساز هستم و تابلوسازی یک حرفه درآمیخته با هنر است. هرچه یک تابلوساز ذوق و خلاقیت هنری بیشتری داشته باشد، طبیعتا محصولاتی که تولید می‌شود، زیباتر و چشم‌نوازتر خواهد بود. اما به طور کلی معتقدم که یک فعال صنفی هنرمند، موفق‌تر از یک فعال صنفی غیرهنرمند است.
خوشنویسی بر زندگی فردی شما چه تأثیری گذاشته است؟
بدون اغراق می‌گویم که همیشه برای آرامش روح و روان و رهایی از خستگی‌های شغلی روزانه، به خوشنویسی پناه می‌برم و گاهی ساعت‌ها غرق در نوشتن می‌شوم؛ آنقدر که گذر زمان را متوجه نمی‌شوم. خوشنویسی برای من تمرین آرامش است. روزهایی پیش می‌آید که فرصتی برای نوشتن پیدا نمی‌کنم و معمولا با ذهنی آشفته فعالیت روز بعد را آغاز می‌کنم. بر این باورم که هنر در ذات خود تمایز ایجاد می‌کند و هنرمند در هر رسته و شاخه شغلی که فعالیت می‌کند، به واسطه هنرش متمایز از سایرین است.
ورود نرم‌افزارهای خطاطی و خوشنویسی که هر نوشته‌ای را در کسری از ثانیه با تنوع خطوط مختلف چاپ می‌کند، چه تأثیر منفی یا مثبتی بر هنر خوشنویسی سنتی گذاشته است؟
واقعیت این است که ورود نرم‌افزارهای خطاطی از نظر فنی، به هنر خوشنویسی سنتی ضربه زده است اما در بخش صنعتی و در ابعاد وسیع صنعتی، بسیار مفید بوده و سرعت عمل را افزایش داده است. اما باید پذیرفت که خوشنویسی سنتی و مدرن همانند دو بال، توامان می‌توانند این هنر را به اوج خود برسانند. ناگفته نماند که در هر دو حوزه، ذوق و قریحه هنری فرد در برتری کیفی و کمی اثر تأثیرگذاری بیشتری خواهد داشت.
چه پیشنهادی برای پیوند هنر و اصناف دارید؟
واقعیت این است که ظرفیت‌های بی‌شماری برای پیوند اصناف با حوزه‌های مختلفی همچون هنر، فرهنگ، ورزش و ….وجود دارد که تا کنون مغفول مانده است. فعالان صنفی با استعدادی نیز در کشور فعالیت می‌کنند که استعدادهای هنری، فرهنگی و ورزشی آنها کشف نشده و نیاز است تا بستری برای ظهور و بروز این استعدادها فراهم شود. برگزاری جشنواره‌های هنری، فرهنگی، ورزشی از سوی اتاق‌های اصناف، اتحادیه‌ها و تشکل‌های صنفی کمک می‌کند تا فعالان صنفی در فضایی به دور از دغدغه‌های شغلی و کسب و کارهای روزانه، فرصتی برای شناسایی استعدادهای خود و رشد و پرورش آنها پیدا کنند.